دستورالعمل پذیرش معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا

از دیرباز هرگاه به بورس فکر ‌کرده‌ایم به یاد پول و اوراق بهادار افتاده‌ایم. ولی در واقع بازار بورس هرگز به این دو محدود نمی‌شود، کالاهایی مانند محصولات کشاورزی، پتروشیمی، فلزات و مواد معدنی هم جزء غیرقابل انکاری از بازار بورس می‌باشند. در واقع بازار بورس مبتنی بر کالا مخصوص کالاهایی است که فروش آن‌ها در بازار عادی پیچیده و سخت است و به بازار منسجم‌تری نیازمند هستند.ویژگی های بازار بورس مبتنی بر کالا کدام‌ها هستند؟بازار بورس کالا یکی از ابزارهای جدید بازار اقتصادی است که برای تنظیم بازار و غلبه بر کاستی‌های آن به وجود آمده است. این بازار فواید زیادی برای اقتصاد جامعه و شفافیت هر چه بیشتر در فرآیندهای اقتصادی خرد و کلان دارد. از جمله‌ی این فواید می‌توان به این موارد اشاره کرد:۱- تنظیم قیمتبازار بورس مبتنی بر کالا می‌تواند از نوسانات کاذب قیمت در بازار جلوگیری ‌کند، و از خریداران و فروشندگان در برابر این نوسانات محافظت ‌کند. به علاوه بازار بورس مبتنی بر کالا این امکان را به وجود می‌آورد که نظام قیمت‌گذاری شفاف بر پایه‌ی تعادل میان عرضه و تقاضا ایجاد شود.همچنین قیمت‌های تعیین شده توسط فروشندگان مدام توسط افراد خبره نظارت می‌شوند. این بازار امکان ارتباط مستقیم فروشنده و خریدار را فراهم می‌آورد و از دخالت واسطه‌های غیرضروری جلوگیری می‌کند.۲- کاهش ریسکبازار بورس مبتنی بر کالا از نظر اقتصادی هم برای خریدار و هم برای فروشنده امنیت بیشتری دارد، اول به این دلیل که خریدار و فروشنده به خاطر معامله‌ی پایاپای ریسک کمتری را متحمل می‌شوند، دوم به این دلیل که بازار بورس مبتنی بر کالا می‌تواند تسهیلات مالی لازم برای خرید و فروش کالا را به طرفین معامله اعطا کند.۳- ارائه داده های کلانیکی دیگر از امکاناتی که بازار بورس مبتنی بر کالا ایجاد می‌کند این است که امکان جمع‌آوری داده‌های اقتصادی مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی خرد و کلان را به وجود می‌آورد. در واقع این بازار اعداد و ارقام کلان مربوط به خرید و فروش‌های کلی یک کالا یا خدمت را در اختیار کارشناسان و مسئولین می‌گذارد.به علاوه، اطلاعاتی که بازار مبتنی بر کالا در اختیار تولیدکننده می‌گذارد امکان تحلیل و اصلاح آن کالا یا خدمت در جهت بهبود کیفیت و کمیت را برای او به وجود می‌آورند. نهایتا بازار بورس مبتنی بر کالا اولین قدم برای حرکت به سمت بازار مدرن و جهانی است.قدمی که با پیشرفت اقتصاد و به کارگیری تکنولوژی روز جهانی در بازار برای هر کشوری یک امر اساسی تلقی می‌شود.چه کسانی مسئول پذیرش کالا هستند و این کار چه شرایطی دارد؟بازار بورس کالای ایران شامل بخش‌های بازار فیزیکی، بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا و بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌شود. تنها افراد خبره‌ی دارای مجوز کارگزاری در بازار بورس، امکان فعالیت در این بازار را دارند. بنابراین درخواست پذیرش کالا تنها از طریق این افراد ارائه‌ می‌شود. این افراد به عنوان مشاور در فرآیند پذیرش و عرضه‌ی کالا فعالیت می‌کنند، مدارک مورد نیاز برای پذیرش کالا را می‌سنجند، و بر رعایت مقررات در فرآیند پذیرش نظارت می‌کند.هیئت پذیرشافرادی که در هیئت پذیرش هستند وظیفه‌ی نظارت و ارائه‌ی مشاوره به خریداران و فروشندگان را به عهده دارند، این افراد از این قرار هستند:رئیس هیئت مدیره‌ی سازمان یا یکی از اعضای هیات مدیره به نمایندگی از اورئیس هیئت مدیره‌ی بورس یا یکی از اعضای هیات مدیره به نمایندگی از اویک نفر خبره‌ی مالی آشنا به صنعت به پیشنهاد هیئت مدیره‌ی کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و تایید هیئت مدیره‌ی سازمانیک نفر خبره‌ی مالی آشنا به صنعت، به انتخاب هیئت مدیره‌ی سازمانیک نفر خبره‌ی مالی آشنا به صنعت، به انتخاب هیئت مدیره بورسمدیر عامل بورس، به عنوان دبیر هیئت مدیره و بدون حق رای یا یکی از مدیران بورس به نمایندگی اوفرم های لازمهمان طور که گفتیم، بازار بورس مبتنی بر کالا امکان شفافیت ارایه‌ی اطلاعات در مورد کالا و خدمات ارائه شده را فراهم می‌آورد، این اطلاعات در قالب موارد مختلفی به خریدار ارائه می‌شوند.این مطلب را حتما بخوانید:  بازار فیزیکی بورس کالا ایران چیست؟برای مثال نشان استاندارد کالا یکی از مواردی است که حتما باید در فرآیند پذیرش کالا ارائه شود. به علاوه ارائه کننده‌ی کالا باید اطلاعات مربوط به کالا را کاملا در فرم‌هایی به نام «امیدنامه»، «پرسشنامه» و «فرم شناسه کالا» به خریدار و کارشناس بدهد.به علاوه‌ی این اطلاعات کاملا شفاف، تولید کننده تعهد کتبی می‌دهد که امکان بازدید از تاسیسات و خط تولید خود را برای خریدار فراهم آورد.مدارک لازم برای کالاهای وارداتیتمام کالاهایی که در بازار بورس مبتنی بر کالا ارائه می‌شوند ساخت داخل کشور نیستند. در مورد کالاهایی که از خارج از کشور وارد می‌شوند، قوانین متفاوتی صدق می‌کنند.برگ سبز گمرکی و گواهی بازرسی مبدا یا مقصد و همچنین قبض انبار برای کالاهایی که از گمرکات ترخیص و به انبارهای داخلی حمل شده‌اند، از جمله مدارکی هستند که هنگام پذیرش کالا باید ارائه دهید.اگر کالایی که درخواست پذیرش آن را دارید هنوز ترخیص نشده، می‌توانید به جای این مدارک پرفامای کالای وارداتی و گواهی کیفیت صادرشده توسط تولید کننده به همراه تعهد وارد کننده مبنی بر تحویل کالا بر اساس گواهی کیفیت ارائه شده و همچنین تعهدنامه‌ی واردکننده مبنی بر ارائه‌ی مدارک لازم بعد از ترخیص و قبل از تحویل کالا به مشتری را به بازار بورس ارائه کنید.شرایط پذیرش کالا در بورس مبتنی بر کالا کدام‌ها هستند؟شرایط متقاضیاگر می‌خواهید کالایی را در بازار بورس مبتنی بر کالا پذیرش کنید باید اول مطمئن شوید سابقه‌ی خوبی در بازار کالای مورد پذیرش داشته باشید و بتوانید چشم‌انداز روشنی از ادامه‌ی فعالیت‌های خود در همان زمینه به کارشناس مربوطه ارائه دهید.شرایط کالادومین شرط پذیرش کالا این است که میزان عرضه‌ی کالا را به درستی انتخاب کنید. این میزان باید به اندازه‌ای باشد که امکان تعیین قیمت کالا به صورت منصفانه برای بازار فراهم شود. به علاوه، کالا نباید از نظر قانونی مشمول محودیت قیمت‌گذاری و انحصار عرضه و تقاضا باشد. این مسائل به هیئت پذیرش مربوط می‌شوند و در واقع وظیفه‌ی این افراد است که حداقل عرضه‌ی سالیانه و حداقل عرضه در بازار بورس را مشخص کنند.بعد از ارائه درخواست پذیرش چه اتفاقی می افتد؟بعد از اینکه درخواست پذیرش کالا به هیئت پذیرش ارائه شد، این هیئت ۳۰ روز وقت دارد آن را بررسی کند. بعد از مهلت ۳۰ روزه این هیئت باید پاسخ تایید یا رد درخواست را به همراه گزارش کاملی از دلایل آن اعلام کند. در صورت رد تقاضا، متقاضی ۱۰ روز وقت دارد اعتراض خود را به دبیرخانه‌ی سازمان ارائه دهد. در صورتی که اعتراض متقاضی پذیرفته شود هیئت پذیرش مجددا آن را مورد بررسی قرار خواهد داد. در صورت رد اعتراض متقاضی می‌تواند بعد از گذشت شش ماه با پرداخت هزینه‌ی پذیرش، درخواست خود را تکرار کند.در صورت درج و عرضه کالاهای مشابه چه شرایطی وجود دارد؟اگر کالای مورد نظر شما مورد مشابهی در بازار بورس مبتنی بر کالا دارد، علاوه بر فرم‌های معمول که در بخش پذیرش کالا شرح داده شد، یک فرم تطابق کالا هم باید پر کنید. مسئول رسیدگی به این گونه درخواست‌ها کمیته‌ی عرضه است که شامل یک عضو هیئت مدیره، مدیرعامل بورس و یک نفر خبره‌ی صنعت به پیشنهاد مدیرعامل بورس و تایید هیئت مدیره‌ی بورس می‌شود. این کمیته حداکثر هفت روز کاری مهلت دارد درخواست پذیرش کالای مشابه را بررسی کرده و پاسخ خود را اعلام نمایند. درست مثل درخواست کالا، در این مورد هم شما می‌توانید به سابقه‌ی خوب خود در عرضه‌ی کالا به بازار بورس مبتنی بر کالا تکیه کنید و کالایی که ارائه می‌کنید نباید مشمول محدودیت‌های قانونی و قیمت گذاری باشد. به علاوه کالای شما باید تمام استاندارد‌های ذکرشده در مورد پذیرش کالا را دارا باشد و از تمام قوانین و مشخصات درج کالا پیروی کند. در صورتی که کمیته‌ی عرضه با درخواست شما موافقت کرد، سازمان بورس امیدنامه‌ی شما را در اختیار سازمان گذاشته و بعد از آن هم امیدنامه را در وبسایت رسمی سازمان بورس منتشر می‌کند.شرایط تعلیق و لغو پذیرش کالا کدام‌ها هستند؟در صورتی که تمام یا بخشی از دستورالعمل‌های پذیرش معاملات کالا در بازار بورس مبتنی بر کالا را رعایت نکنید، بورس می‌تواند حداقل ۳ ماه و در صورت تایید هیئت پذیرش حداکثر ۶ ماه پذیرش کالای شما را به حالت تعلیق درآورد. برای رفع تعلیق باید تمام مشکلاتی که در کالا یا مدارک مربوط به آن وجود دارد را رفع کنید. در این صورت بورس فورا تعلیق کالای شما را لغو خواهد کرد و گزارش رفع تعلیق را به همراه توضیحات کامل به هیئت پذیرش ارائه خواهد داد. اما اگر متاسفانه بعد از مدت زمان ۶ ماه موفق به رفع مشکلات نشدید، یا به هر دلیلی در این فاصله‌ی زمانی دچار ورشکستگی شدید، سازمان بورس می‌تواند پذیرش کالای شما را لغو کند. البته در آن صورت هم ۳۰ روز کاری مهلت دارید مشکل را حل کرده و گزارش آن را به هیئت پذیرش ارائه دهید. در صورت توافق این هیئت، امکان بازپس‌گیری پذیرش هم برای شما وجود دارد. در صورتی که هیئت پذیرش باز هم درخواست شما را رد کرد، ۱۰ روز کاری فرصت دارید مراتب اعتراض خود را به دبیرخانه‌ی سازمان اعلام کنید. در صورت رد اعتراض باید به مدت یک سال صبر کنید تا بتوانید با رعایت تمام موازین و شرایط لازم برای پذیرش مجدد کالا‌ی خود درخواست بدهید.این مطلب را حتما بخوانید:  بازار بورس کالا چیست و مهم ترین اهداف آن کدامند؟اوراق بهادار مبتنی بر کالا چیست؟اوراق بهادار معمولی ارزش ثابتی دارند و این ارزش به ارزش اولیه‌ی اوراق و نرخ سود آن‌ها بستگی دارد. اما، اوراق بهادار مبتنی بر کالا اوراق بهاداری هستند که ارزش‌ آن‌ها رابطه‌ی مستقیمی با قیمت یک کالای مشخص دارد. وقتی که ارزش کالای مورد نظر بالا یا پایین می‌شود، بالطبع قیمت اوراق بهادار مبتنی بر آن کالا هم دستخوش تغییراتی می‌شود. این اوراق بهادار را معمولا شرکت‌‌هایی ارائه می‌کنند که تولیدکنند‌ه‌ی آن کالا هستند. برخی از اوراق بهادار مبتنی بر کالای موجود در جهان نفت، طلا و ذغال سنگ هستند. سرمایه گزاران معمولا این اوراق بهادار را در صورتی خریداری می‌کنند که انتظار داشته باشند قیمت آن کالا در آینده بالا برود.پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا چگونه صورت می‌گیرد؟درست مانند کالا، اوراق بهادار مبتنی بر کالا هم توسط هیئت پذیرش در بازار بورس پذیرفته می‌شوند. برای این کار باید مدارکی را به این هیئت ارائه دهید. در این مدارک در ابتدا باید دارایی پایه را تعریف و استاندارد‌های مربوط به آن را کاملا شرح دهید. بعد در مورد بازار نقدی دارایی پایه (یا همان کالا) توضیحاتی را ارائه دهید. آمار تولید، مصرف، صادرات و واردات و همچنین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمده‌ی داخلی و خارجی از جمله موارد دیگری هستند که باید در درخواست خود به آن‌ها بپردازید. اگر قانون خاصی در مورد تولید، مصرف، قیمت‌گذاری، واردات و یا صادرات دارایی پایه وجود دارد، باید آن را در درخواست خود شرح دهید. یکی دیگر از مواردی که باید در درخواست پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا بیاید تاریخچه‌ی کالا در ۳ سال گذشته است. روند تغییرات قیمت این کالا در طی سه سال گذشته، به علاوه‌ی دامنه‌ی نوسانات قیمت روزانه و سقف حجم هر سفارش حتما باید در درخواست شما ذکر شده باشند. ۴۵ روز بعد از اینکه درخواست پذیرش را ارائه دادید، هیئت پذیرش گزارش کاملی مبنی بر پذیرش یا رد این درخواست به شما ارائه می‌کند. در صورت پذیرش، سازمان بورس ۳ ماه مهلت دارد اوراق بهادار مبتنی بر کالای شما را در فهرست نرخ‌های رسمی بورس درج کند و امیدنامه‌ی مربوط به آن را منتشر کند.حرف آخرآنچه در این مقاله خواندید شرح بسیار مختصری از دستور‌العمل پذیرش معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در سازمان بورس ایران بود، و همان طور که مشاهده شد این فرآیند بسیار پیچیده است و چالش‌های خاص خود را دارد. برای همین قبل از اینکه برای پذیرش کالای خود در این بازار اقدام کنید، باید تحقیقات بیشتری را انجام دهید و حتما با افراد با تجربه و خبره در این زمینه مشورت کنید. شرکت‌هایی وجود دارند که کار آن‌ها ارائه‌ی خدمات مشاوره به افرادی است که می‌خواهند وارد بازار بورس و معاملات آن شوند، در صورت تمایل می‌توانید از مشورت این شرکت‌ها بهره ببرید. به هر حال بدون اطلاع وارد این بازار و فرآیندهای آن شدن می‌تواند صدمات جدی به شما و کسب و کار شما وارد آورد، پس با چشمان باز و بعد از تحقیق فراوان وارد این حوزه شوید.ترتیبی که برای خواندن مقالات” بورس کالا “به شما پیشنهاد می‌کنیم: / 5